Skąd bierze się próchnica?

Próchnica jest powszechną i zakaźną chorobą zębów, wywoływaną przez bakterie, znajdujące się w płytce nazębnej. Występuje na całym świecie i dotyka zarówno dzieci (próchnica butelkowa, ECC), jak i dorosłych.

Nieleczona próchnica wywołuje poważne skutki zdrowotne, jakimi są: zniszczenie i utrata zębów czy przenoszenie choroby na sąsiadujące tkanki. Zaawansowana próchnica może nawet sprzyjać rozwojowi miażdżycy i chorób serca. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest próchnica, skąd się bierze i jak się rozwija w poszczególnych etapach. Omówimy także skutki omawianej choroby zębów i podpowiemy, jak jej zapobiegać.

Przyczyny próchnicy

Podstawową przyczyną powstawania próchnicy jest obecność bakterii zaliczanych do paciorkowców: Streptococcus mutants i Streptococcus sobrinus. Występują one w płytce nazębnej, która zaczyna tworzyć się niedługo po umyciu zębów. Same bakterie nie są jednak groźne. Do powstania próchnicy potrzeba jeszcze kilku czynników: diety bogatej w cukry, dużej ilości bakterii próchnicotwórczych i długiego czasu oddziaływania kwasów na zęby. Nie bez znaczenia są także uwarunkowania genetyczne, które decydują o wrażliwości zębów na ich demineralizację.

Jakie są etapy i objawy rozwoju próchnicy?

Omówione w poprzednim akapicie bakterie potrafią przetwarzać cukry w drodze ich fermentacji na kwasy organiczne, które obniżają pH oraz demineralizują szkliwo. Oznacza to, że pozbawiają zęby ważnych minerałów, głównie wapnia i fosforanów. Na zębach widoczne są białe przebarwienia, które są sygnałem rozpoczęcia procesu niszczenia szkliwa przez próchnicę. Wraz z upływem czasu, plamki na zębach zaczynają ciemnieć.

Kolejnym etapem rozwoju próchnicy jest rozpad szkliwa pod fakturą zęba, który jest niewidoczny gołym okiem. Zęby stają się kruche i łamliwe. Próchnicy często towarzyszy nieprzyjemny zapach z ust.

Trzecim już bardzo poważnym stadium choroby zębów jest rozpad zębiny, czyli zmineralizowanej tkanki zęba. Jest ona bardzo wrażliwa na zmiany temperatur i bodźce zewnętrzne, co objawia się silnym bólem. 

Następna faza próchnicy to zajęcie centralnego, żywego punktu zęba, czyli miazgi. Do nieznośnego bólu i trudności z mówieniem dochodzi zbieranie się ropy. Efektem jest niszczenie naczyń krwionośnych, nerwów i sąsiadujących tkanek, co prowadzi do ostatniego etapu, czyli utraty zęba.

Jak zapobiegać próchnicy?

Treść poprzedniego akapitu przyprawia o dreszcze. Na szczęście, rozwój umożliwia zapobieganie próchnicy oraz jej skuteczne leczenie. Profilaktyka jest podstawową i najskuteczniejszą metodą zapobiegania próchnicy. Przejawia się ona: 

• regularną troską o higienę zębów i jamy ustnej, z użyciem past i płynów z zawartością fluorku. Niezbędne jest także nitkowanie zębów, aby usunąć resztki pokarmu z przestrzeni pomiędzy zębami i zapobiegać próchnicy międzyzębowej.
• cyklicznymi kontrolnymi wizytami u lekarza dentysty. Stomatolog wykryje nawet najwcześniejsze stadium powstawania próchnicy, dzięki czemu możliwe, że uda się zatrzymać próchnicę samą poprawą higieny, bez konieczności leczenia! Nawet jeśli konieczne będzie borowanie i założenie plomby, to na wczesnym etapie leczenie odbędzie się szybko i bezboleśnie.
• przestrzeganiem zasad zdrowej, ubogiej w cukry diety oraz piciem dużych ilości wody, która warunkuje produkcję większej ilości, oczyszczającej jamę ustną śliny.